Tüp bebek tedavilerinin başarısını etkileyen çok sayıda faktör olduğunu biliyoruz. Bunlar, değişik ağırlık derecelerinde sonuca etki ediyorlar. Çoğu yerde okuyabileceğiniz ve hekimlerden sıkça duyduğunuz gibi, kadın yaşı bu değişkenler içinde en önemlisi.

Peki kadın yaşı temelde nasıl etki ediyor? İlk aklımıza geldiği haliyle, sadece yumurta sayısında azalmaya yol açarak değil. Bu da önemli ama temel unsur değil.

Yaş ilerledikçe, yumurta oluşumu esnasında sorun yaşanma olasılığı artıyor, yumurta kromozomlarının sorunlu olma ihtimalinde artış görülüyor. Bir örnek vermek gerekirse 40 yaşındaki bir kadının ürettiği yumurtaların yaklaşık %70’inde kromozom sorunu var. Bu da tedavi sonuçlarına daha az gebelik, düşük yapma oranında artış, devam eden gebeliklerde Down sendromu vb. problemlerde artış olarak yansıyor.

Bu durumda ne yapılabilir?

Siyah-beyaz gibi net bir ayrım olmamasına rağmen, kabaca izlenecek yol kadının yumurtalık rezervine göre belirlenebilir. Tabii ki geleneksel ‘yumurta topla ve taze transfer yap’ yöntemiyle de başarıya ulaşmak mümkündür. Fakat bu yöntemin vereceği şansın üzerine çıkmak istiyorsak, birtakım özel yöntemlerden faydalanmak gerekir. Henüz deneysel aşamada olan tekniklerden ise burada bahsetmeyeceğim.

Yumurtalık rezervi iyiyse ön planda embriyolara kromozom taraması yapmak (PGS, PGT) düşünülmelidir. Genel mantığı şudur: Eğer çok sayıda embriyomuzun oluşma olasılığı varsa, bunların içinden en iyilerini sadece görüntülerine bakarak seçmekte güçlük çekebiliriz. Bu noktada embriyolara yapılacak kapsamlı genetik testlerden yardım alırız ve hangi embriyonun sağlıklı bebek oluşturma potansiyeline sahip olduğunu yüksek güvenilirlikle belirleriz. Bu da, yapacağımız transfer başına sağlıklı bebek sahibi olma olasılığımızın artması demektir. Çift üzerinde psikolojik, fiziksel ve parasal açıdan da daha az yıpranma oluşturur.

Yumurtalık rezervi azalmışsa, embriyo havuzu oluşturmak transfer başına gebelik oranlarını artırmaktadır. Tek embriyomuz olup onu transfer etmek yerine, örneğin 5 embriyo arasından en iyisini seçerek transfer etmek bu artıştan sorumludur. Bu şansa ulaşmak için iki ya da daha fazla sayıda yumurta toplama yapmak ve embriyoları dondurarak biriktirmek gerekir. Her seferinde topla-transfer et yöntemine göre, psikolojik ve parasal açıdan daha avantajlıdır. Şunu da belirtmeden geçmemek gerekir: Çiftin tek embriyosu varsa dahi, uygun kalitedeki embriyoya kromozom testi yapılması mümkündür.

Tüm bunların yanı sıra tüp bebek tedavilerinde kadın yaşının bir üst sınırı olduğunu da akıldan çıkarmamak gerekir.